Żeby na kapuście zarobić, trzeba ją uprawiać regularnie, niezależnie od tego czy w danym roku ceny są wysokie, czy nie. Pamiętając przy tym, że tylko produkt finalny dobrej jakości, czyli kapusta wolna od chorób grzybowych (i szkodników) może uzyskać dobre ceny. Jak zadbać o rośliny i ochronić je przed porażeniem czernią krzyżowych, mączniakiem i innymi chorobami?
Kapusta jest jedną z kluczowych roślin warzywniczych uprawianych w Polsce. Jednak z uwagi na bardzo dużą zmienność cen, areał uprawy tego warzywa w Polsce dosyć dynamicznie się zmienia – w ostatnich latach utrzymując się w granicach 20-30 tys. hektarów. Warto przy tym wspomnieć, że koncentracja uprawy warzyw kapustnych (a zwłaszcza kapusty) w naszym kraju jest bardzo duża. Z tego względu, presja chorób i szkodników w gospodarstwach wyspecjalizowanych w tej produkcji – również jest spora. I z roku na rok rośnie. Wynika to m.in. z faktu uprawy tego gatunku rok po roku lub zbyt często na tych samych stanowiskach.
Dodatkowo – kapusta należy do tej samej rodziny roślin, co rzepak – bardzo powszechny gatunek rolniczy. Często więc zarodniki chorób grzybowych przemieszczają się wraz z wiatrem pomiędzy plantacjami rzepaku i warzyw kapustnych, infekując rośliny. Bliskie sąsiedztwo pól obsianych tymi gatunkami niewątpliwie będzie więc miało wpływ na porażenie ich przez choroby grzybowe.
Czerń krzyżowych zagraża roślinom na polu i w przechowalni!
Główną chorobą, która atakuje kapustę, jest czerń krzyżowych. Wywołują ją grzyby z rodzaju Alternaria - te same, które mogą występować na rzepaku, ale także na wielu innych roślinach warzywniczych czy też typowo rolniczych. Czerń krzyżowych na kapuście powoduje owalne, brunatno-czarne plamy z grzybnią wytwarzającą zarodniki. Początkowy jej rozwój może być utajony, wręcz niezauważalny. Jeśli jednak choroba rozwinie się na tyle, że jej objawy są już wyraźnie widoczne, skuteczność preparatów fungicydowych jest nieco niższa. Idealne warunki do rozwoju czerni krzyżowych to temperatury na poziomie 25-27 st. C, a także wysoka wilgotność w ciągu dnia w postaci deszczu lub silnej rosy.
Warto pamiętać, że silne porażenie czernią krzyżowych będzie też miało wpływ na jakość warzyw podczas przechowywania - jeżeli porażona czernią krzyżowych kapusta trafi do przechowalni, choroba może się na niej rozwijać, infekując kolejne główki.
Choroby kapusty potrafią wyrządzić spore szkody...
W przypadku deszczowej, bardzo wilgotnej pogody, na plantacjach kapusty możemy się spodziewać szarej pleśni.
W aktualnych warunkach – przy wysokiej temperaturze i sporej wilgotności, kapusta przyrasta bardzo szybko i intensywnie. W efekcie może to prowadzić do pękania liści i główek. Uszkodzenia te ułatwiają rozwój infekcji grzybów powodujących szarą pleśń. Choroba rozwija się nie tylko w warunkach polowych, ale również w przechowalni. Przy silnym porażeniu, całe główki mogą ulec pleśnieniu, infekując jednocześnie te sąsiednie.
Mówiąc o chorobach grzybowych, nie można też pominąć mączniaka prawdziwego. Występuje on na wielu warzywach, również kapustnych. Objawy infekcji są widoczne bardzo szybko - na liściach (głównie na ich górnej stronie) pojawia się biały mączysty nalot. Przy silnym porażeniu, liście mogą żółknąć i zamierać.
Innym zagrożeniem na plantacji jest plamistość pierścieniowa kapusty. Może ona porażać zarówno liście, jak i łodygi. Liście zaatakowane przez tę chorobę stają się żółte, skórzaste i mogą doprowadzić do gnicia kapusty w okresie jej przechowywania. Kolejną chorobą, o jakiej warto wspomnieć, jest bielik krzyżowych, który powoduje bardzo charakterystyczne guzowate narośla na górnej stronie liści kapusty. Mogą one przechodzić w nekrotyczne, martwe plamy, które następnie się wykruszają, tworząc dziury w liściach.
fot.: Plantację warto systematycznie monitorować. Nawet najmniejsze oznaki chorób grzybowych mogą oznaczać, że plantacja jest już zainfekowana, a chore główki będą zagrożeniem dla tych sąsiadujących, również po zbiorze, w przechowalni.
...ale są na to rozwiązania!
Najważniejsze jest, aby dobrze rozpocząć ochronę, stosując silne i skuteczne fungicydy od samego początku. Pamiętajmy przy tym, że spóźnienie się z zabiegiem fungicydowym na starcie i przeprowadzenie zabiegu, gdy objawy chorób grzybowych będą nasilone i widoczne gołym okiem, prowadzi do obniżenia efektywności zastosowanych preparatów. W takim przypadku nawet najlepsze rozwiązania nie wykażą zadowalających efektów. Dlatego trzeba zwrócić szczególną uwagę na termin zabiegu, ale też na odpowiedni dobór środka. Musi on być bardzo skuteczny, ale też mieć jak najbardziej długotrwałe działanie.
Takim rozwiązaniem jest Kier 450 SC, który zawiera trzy różne substancje aktywne: dwa różne triazole (difenokonazol i tebukonazol w ilości po 125 gramów) oraz dodatkowo aż 200 gramów azoksystrobiny. Dzięki temu, przy dawce jednego litra na hektar wprowadzamy bardzo dużą ilość różnych substancji aktywnych o odmiennym mechanizmie działania. To decyduje o jego wysokiej i wydłużonej skuteczności. Okres karencji – od oprysku do zbioru - wynosi tu 21 dni.
Do zwalczania szarej pleśni świetnym rozwiązaniem jest preparat Makler 250 SE, który wyróżnia się spośród innych fungicydów innowacyjną formulacją. Formulacja SE to zawiesino-emulsja, która bardzo dobrze pokrywa liście kapusty, przez co zabezpiecza rośliny przed rozwojem chorób grzybowych kapusty - wykazując wysoką skuteczność w zwalczaniu m.in. szarej pleśni. Dodatkowo, Makler 250 SE może być stosowany nie tylko w kapuście, ale także w brokułach, kalafiorach, brukselce czy też jarmużu. Ponadto, atutem jest tu też stosunkowo krótki okres karencji, który wynosi 14 dni.
Warto tu podkreślić, że wysoka dawka azoksystrobiny w obu preparatach korzystnie wpływa również na fizjologię roślin. Będą one bardziej zielone, o lepszym wigorze i zdrowotności.
Choroby grzybowe to jednak nie jedyny problem warzyw kapustnych. Są one uwielbiane (szczególnie kapusta) przez szkodniki takie jak bielinki, mszyce kapuściane, śmietkę kapuścianą czy piętnówkę kapustnicę. Wszystkie je skutecznie zwalczy deltametryna. Polecane jest tu zastosowanie preparatu Delmetros 100 SC w dawce 50 ml/ha.